Ik volg een behoorlijk aantal groene en duurzame blogs. Ik vind het inspirerend om te zien wat anderen doen om de aarde leefbaar te houden. Logischerwijs is een aantal van die groene blogs ook vegan. Maar er is één ding waar we het niet over eens kunnen worden: of schapen scheren voor wol nou wel of niet diervriendelijk danwel duurzaam is.
Vegetariërs en veganisten hebben een goed punt: wij mensen exploiteren dieren voor ons eigen gewin (voedsel en kleding), en tegenwoordig is dat allemaal zo geïndustrialiseerd, dat er vaak niet bepaald netjes met de beesten wordt omgegaan. Kippen die zo snel mogelijk worden vetgemest, of stallen die zo volgepropt zitten, dat beesten sterven wanneer de ventilatie stilvalt. What the actual fuck. Ook als vleeseter zie ik echt wel dat dit niet okee is.
Er is echter een punt waar vegans het vaak over hebben, en dat komt door de Peta-filmpjes van schapenboerderijen in voornamelijk Australië. Hier worden schapen soms vreselijk mishandeld. Dit is absoluut niet hoe je als schapenscheerder hoort te werken, maar Peta gooit alle schapenscheerders op een grote hoop en laat het vaak lijken alsof de gruwelen in hun filmpjes de wereldwijde standaard zijn.
Maar aan de andere kant heb ik ook met eigen ogen het schapen scheren gezien in Europa, en dat ging er compleet anders aan toe!
Dit was een paar jaar geleden op vakantie in Engeland, en papa heeft toen foto’s gemaakt. Ook vertelde de boer na afloop een hoop interessante dingen.
Wol levert weinig op voor deze boer
Wol is ontzettend ondergewaardeerd als grondstof. Katoen en kunststoffen zijn makkelijker te verkrijgen, goedkoper te produceren, eenvoudiger te bewerken. Deze schapenboer in Engeland vertelde dat hij en zijn collega-schapenhouders tegenwoordig gesubsidieerd worden om de schapen in hun regio te scheren, omdat de verkoop van de wol simpelweg niks meer opbrengt. De schapen worden daar voornamelijk gehouden om de heuvels te begrazen en onderhouden, maar ze moeten nog wel geschoren worden – ook als dat geen geld oplevert.
Doorgefokt
In de loop van de eeuwen zijn een hoop schapenrassen zo ver doorgefokt, dat ze niet meer vanzelf hun vacht kwijtraken aan het eind van het seizoen. Tamme schapen zijn tegenwoordig afhankelijk van mensen om hun vacht kwijt te raken – afhankelijk van het scheren dus.
Wij mensen hebben dus de verantwoordelijkheid om dat te blijven doen! Worden ze niet geschoren, dan wordt de vacht te dik en te zwaar, kan een schaap huidziektes krijgen, of last van parasieten. Dát noem ik pas zielig.
Snel scheren = minder stress
Schapen zijn dieren, en denken niet – zoals mensen – in oorzaak en gevolg. Ze snappen niet dat het scheren een superchill vachtloos resultaat oplevert en dus ja, het scheren levert even wat stress op. De boer legde daarom een schaap snel en vakkundig op de rug, deed slechts een hele minuut over het scheerproces en daarna stond het schaap in een wip weer op zijn pootjes. Klaar.
Bij het schapen scheren wat ik heb gezien, schoor de boer een schaap binnen een minuut. Zijn vrouw pakte de vachten in.
Normaal gesproken hebben de schapen zeeën van ruimte in de heuvels, maar voor het scheren worden ze om praktische redenen voor een paar uur lang in een schaapskooi verzameld. Zodra ze fris geschoren zijn, mogen ze weer terug.
Is schapen scheren mishandelen?
Een schaap word op zijn rug gelegd of op zijn kont gezet. Weerloos. De kop word opzij gehouden. Ziet er wat vreemd uit. Maar is dit mishandeling? Niet als je logisch nadenkt. Op zijn rug kan het schaap het minst tegenspartelen. Veel spartelen is alleen maar vervelend voor boer en schaap, want dan bestaat er een grotere kans dat hij het schaap per ongeluk snijdt. De kop wordt om dezelfde reden even opzij geduwd, maar gaat dit hardhandig? Nee. Heb je je vader of je vriend wel eens voor de spiegel gezien tijdens het scheren? En wat voor gekke bekken die trekt als hij netjes in alle hoekjes en gaatjes probeert te komen? Nou dan.
En als hij wel snijdt?
Schapen scheren gebeurt met een soort reuzentondeuse. En ja, zo’n ding heeft mesjes, nogal wiedes. Als een schaap niet stil ligt, of de boer schiet uit, dan kan het zijn dat hij het schaap per ongeluk snijdt. Vergelijk het wanneer je jezelf per ongeluk snijdt wanneer je je scheert.
De boer waar ik meekeek, verzorgde zijn schapen natuurlijk wel. Zodra de vacht eraf was, werden eventuele sneetjes en schrammetjes ingesmeerd met ontsmettingsmiddel. Zag er jodium/betadine-achtig uit. Natuurlijk doet de boer dit, want als zijn schapen ziek worden of sterven heeft hij ook zichzelf ermee.
Maar hoe zit het dan met die filmpjes?
Er zullen vast een paar rotte eieren in de mand zitten. Of iets meer dan een paar. Anders zou Peta die filmpjes niet maken. De beelden moeten ergens vandaan komen. Maar daarbij houd ik wel een paar dingen in mijn achterhoofd:
Verantwoorde wol
Om bepaalde redenen kun je toch wollen kleding willen kopen. Als hiker bijvoorbeeld kan ik niet zonder wollen sokken. Die schuren minder. En wollen kleding blijft ook veel warmer dan katoenen kleding als het nat wordt.
Wil je zeker weten dat jouw wol komt van een boer die netjes met zijn schapen omgaat? Hier kun je op letten:
Meer info kun je vinden in deze artikelen van Levende Have, Antroposofisch Leven en Kritische Massa.
Heb jij wel eens met eigen ogen het schapen scheren gezien?
Fotocredits: Alle foto’s in dit artikel zijn gemaakt door Arjen Bax. (Hoi pap!)