Dit jaar willen we heel graag een huis kopen. Eén van de harde eisen is een tuin. Ik wil een zo milieuvriendelijk mogelijke tuin, om een stukje terug te geven aan de natuur, waar ik zelf ook van kan genieten. De grond bij onze flat wordt beheerd door een hovenier met een soort netheidscomplex: er wordt meerdere keren per jaar geschoffeld en o wee als er ook maar één los blaadje op het gras ligt! Mijn hart breekt daarvan, omdat het zo ontzettend niet-natuurinclusief is. Maar hoe doe je dat eigenlijk, natuurinclusief tuinieren?
1 – Stop met het netheidscomplex
Stop in vredesnaam met alles opruimen, aanharken en zo strak en netjes mogelijk maken. Losse blaadjes zijn een zegen voor de natuur: ze isoleren de grond tegen strenge wintervorst, ze bieden een schuilplaats voor gezond bodemleven en langzaam verterende blaadjes (met dank aan voorgenoemd bodemleven) zorgen voor voedingsstoffen. Zaak dus om de grond zo min mogelijk te verstoren en blaadjes lekker op het gras en tussen de planten te laten liggen.
Je kunt trouwens schoffelvrij tuinieren door gebruik te maken van de lasagne-methode. Scheelt ook nog eens een hoop zweet en spierpijn! Op het moestuinforum zijn veel mensen groot fan van Charles Dowding en zijn “no dig gardening”.
2 – Exit vergif
Gebruik je nog vergif, pesticiden en andere nasty middelen om tegen de natuur te vechten? Stop daar onmiddelijk mee. Je bestrijdt daarmee niet alleen het onkruid of het insect waar je last van hebt, maar je brengt schade toe op veel grotere schaal. Zo vergiftig je bijvoorbeeld ook dieren hogerop in de voedselketen, zoals vogels. En het gif trekt zich niks aan aan jouw perceelgrenzen: het waait of spoelt ook naar de buren. Werk samen met de natuur en trek natuurlijke vijanden aan.
3 – Onkruid bestaat niet
Het is maar net hoe je tegen planten aankijkt: gewenst of ongewenst. In een tuin waar het netheidscomplex overheerst, wordt ieder onverwacht plantje als onkruid gezien, hoe mooi of nuttig het ook is. Zonde. Veel planten die wij als onkruid bestempelen, hebben juist een heel nuttige functie in het grote geheel, of zelfs geneeskrachtige eigenschappen voor ons mensen. Lees jezelf in: hoe meer je leert over planten, hoe minder je als onkruid gaat zien.
4 – Vervang kunstmest door compost
Het is niet intrinsiek slecht om sommige planten te bemesten. Vooral de manier waaróp je dat doet maakt heel veel uit. Zorg in ieder geval dat je niet teveel bemest en gebruik een natuurlijke vorm van voeding, zoals oude paardenmest of compost gemaakt van je eigen plantaardige afval.
Kunstmest wordt namelijk gemaakt van fossiele grondstoffen (zo overbodig!) en pompt overmatig veel voedingsstoffen in de bodem, wat de natuurlijke kringloop van opbouw en afbraak verstoort en daarmee in een steeds grotere mate planten verdringt die juist baat hebben bij een armere grond, wat nadelig is voor de biodoversiteit. Balans moet er zijn!
5 – Maak ruimte voor beestjes en biodiversiteit
Zorg voor zoveel mogelijk diversiteit in je tuin: in plaats van een strak, eentonig gazon kun je blotevoetengras inzaaien. Denk ook eens aan een border van inheemse bloemenmix in plaats van exoten waar de lokale insecten niet bij de nectar kunnen.
Daarnaast kun je eenvoudig schuilplaatsen maken voor een enorme verscheidenheid aan dieren in je tuin: een hoekje met takken en bladeren voor egels (of een mooie egelmand), een insectenhotel, een poeltje voor kikkers en padden, vleermuiskasten en vogelhuisjes, you name it!
6 – Vlonderterras en halfbestrating
Natuurlijk wil je ook in je tuin kunnen zitten, of ruimte om je auto kwijt te kunnen. Ga dit niet rücksichtslos 100% bestraten. Gebruik voor je oprit bijvoorbeeld halfbestrating, zodat je ruimte laat voor tredplanten. En als je van je terras een vlonderterras maakt, dan is dat fijn voor de afwatering (en in de zomer ook de warmtehuishouding).
7 – Gebruik je huis als verlengstuk van je tuin
Ook als je maar een kleine tuin hebt, of zelfs geen tuin, kun je je woning natuurinclusief maken. Laat een mooie klimplant (en dan eens iets anders dan klimop) tegen je gevel aan groeien, leg een sedumdak aan, zet een paar bloempotten met fijne kruiden bij de deur (lavendel en tijm zijn makkelijk en bijen zijn er dol op). Natuurinclusief tuinieren is echt niet moeilijk!
Ik ben bijvoorbeeld van plan om te zijner tijd mijn ouders lief aan te kijken voor een stekje van de kamperfoelie uit hun tuin. Ruikt zo lekker in de zomer!
Hoe natuurinclusief is jouw tuin?