Dit is waarom een eerlijke milieufootprint zo belangrijk is

Hier op Ecohobbit.nl heb ik het vaak over duurzamer leven en ik geef je tips en inspiratie waarmee je aan de slag kunt. Maar waarvoor doe je het eigenlijk? Waarom is dat zo belangrijk? Ik leg je uit waarom iedereen een eerlijke milieufootprint zou moeten nastreven.

We hebben maar 1 aarde

Onze Westerse cultuur is er één van meer-meer-meer. Van zoveel mogelijk spullen voor zo weinig mogelijk geld. Zo efficiënt mogelijk produceren, koste wat het kost. Oneindige economische groei. Je kunt alles doen en laten en kopen wat je wilt, zonder erbij na te denken.

Maar waar komt dat allemaal vandaan? Feit blijft dat we maar één aarde hebben. Er is geen oneindige stroom grondstoffen. Er is geen oneindige hoeveelheid natuur. Er is geen oneindige hoeveelheid vruchtbare grond die geschikt is voor landbouw. Er is een limiet aan wat die ene aarde ons kan geven, en dat moeten we met zijn allen delen. 7 miljard mensen op dit moment. En dat worden er alleen maar meer.

Oneerlijk verdeeld

Je ziet de bui vast al wel hangen: we delen die aarde niet eerlijk met zijn allen. En dan heb ik het niet over landsgrenzen. Dan heb ik het over de grenzen van de aarde zelf.

Hoeveel CO2-uitstoot kan de aarde veilig aan? Hoeveel vervuiling? Hoeveel watergebruik? Hoeveel landgebruik? En dan natuurlijk zonder de natuurlijke cycli te verstoren en roofbouw te plegen, zoals we nu doen.

Als je dat berekent (fijn: het is al berekend) en deelt door die 7 miljoen mensen, dan kom je op een milieufootprint van een bepaalde grootte uit. * Sommige mensen gebruiken wat minder, anderen meer.

* Hierin wordt ook gekeken naar verborgen impact: bijvoorbeeld niet alleen het bezinegebruik van jouw auto, maar ook de grondstoffen die nodig zijn om hem te bouwen, de productie an sich, en wat ermee gebeurt wanneer je hem afdankt worden daarin meegenomen.

En in landen met een rijke economie, zoals bijvoorbeeld Nederland, is onze persoonlijke voetafdruk fors groter: als iedereen ter wereld zoals de gemiddelde Nederlander zou leven, zouden we bijna 4 aardes nodig hebben!

En die overmatige luxe en rijkdom van de een gaat letterlijk ten koste van de eerlijke ontwikkeling van de ander. Want stel dat een kwart van de wereldbevolking leeft alsof ze vier aardes tot hun beschikking hebben, dan is er voor de andere driekwart niks meer over, om het even heel zwart-wit te stellen.

We gebruiken dus eigenlijk meer dan waar we “recht” op hebben met onze levensstijl.

Earth Overshoot Day

Earth Overshoot Day laat dat ook mooi zien: op basis van economische cijfers geven zij ieder jaar een geschatte dag aan waarop de natuurlijke grondstoffen voor dat jaar “op” zijn.

Praktisch gezien kunnen we natuurlijk wel over die grens heen, en dat doen we ook (decennia lang al), maar die grondstoffen, die ruimte voor milieu-impact, die “lenen” we dus als het ware van de toekomst. Van de generaties na ons.

Daarom is Earth Overshoot Day ieder jaar vroeger: ** We gebruiken nog steeds ieder jaar meer en meer en meer, we vervuilen ook nog steeds ieder jaar meer en meer en meer, en dat blijven we iedere keer maar weer van de toekomst lenen.

** Behalve toen de aarde opeens even stilstond tijdens de coronacrisis. Maar dat was maar een klein deukje in onze totale milieu-impact, niet structureel en dus uiteindelijk van weinig effect…

Maar op een gegeven moment ga je dat merken.

De klimaatproblemen waar we op dit moment mee kampen, zijn ontstaan door een opeenstapeling van jaren van roofbouw en vervuiling door de generaties voor ons.

Een jaartje de grenzen van de aarde overschrijden lijkt geen zichtbaar effect te hebben, maar als je jaar na jaar, decennium na decennium de natuur geen ruimte voor volledig herstel geeft, dan telt dat op.

Daarom zitten we nu met zo’n groot probleem dat we niet van de ene op de andere dag kunnen fixen. Daarom heeft wat we nú doen, ten goede of ten kwade, pas een duidelijk zichtbaar effect over een jaar of 20-30.

En dan is nog steeds niet alles “goed”. Dat is dan nog maar het begin. Ga er maar van uit dat het oplossen net zo lang duurt als het veroorzaken.

Het belang van een eerlijke milieufootprint

Het is dus zaak om toe te werken naar een eerlijke milieufootprint van ongeveer 1 aarde. Liefst eronder, zodat we de aarde ook daadwerkelijk te tijd en ruimte kunnen geven om te herstellen van jarenlange uitbuiting.

Jij en ik zijn namelijk niet beter of belangrijker dan die boer in Afrika of die naaister uit Bangladesh. Zij hebben net zo goed recht op dat stukje footprint van 1 aarde om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien als wij.

En leven binnen de draagkracht van de aarde hoeft echt niet moeilijk, armoedig of Spartaans te zijn.

Het is mij ook gelukt! Ik eet nog steeds lekker, ik ga nog steeds op reis, ik heb een comfortabel huis en leid een leven waar ik gelukkig van word. Dat kan allemaal prima met een kleinere footprint, het is alleen allemaal net een beetje anders.

Het helpt wel ontzettend als je dankbaar bent voor de kleine dingen, weinig waarde hecht aan status(symbolen), en een beetje creatief nadenkt. Maar dat zijn allemaal dingen die voor iedereen haalbaar zijn.

Hoe schaal je terug naar een leefstijl van 1 aarde?

  • Ten eerste is het belangrijk om te weten wat je startpunt is. Hoe groot is jouw huidige milieu-impact? Er zijn verschillende rekentools voor, maar mijnverborgenimpact.nl van Babette Porcelijn is mijn favoriet.
  • Op welk gebied in jouw leven kun jij het meeste verbeteren? Begin daar (de tool van Babette laat dat zien in een handig staafdiagram).
  • Check ieder jaar je verbeteringen door opnieuw de tool in te vullen. Voor de meest betrouwbare resultaten kun je het beste consequent dezelfde tool blijven gebruiken. Vind je het moeilijk om iets in te schatten? Houd het dan eens bij in een spreadsheet. (Ik doe dat op dit moment met reizen die niet te voet of op de fiets zijn, en spullen en kleding die ik koop.)
  • Blijf net zo lang verbeteren tot je onder de 1 aarde zit! Onthoud: Verduurzamen is een proces. Het is niet erg als het niet in één jaar lukt. Zolang je maar je best blijft doen en vooruitgang boekt.

Comments

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Scroll naar boven