We weten inmiddels allemaal dat vlees eten niet heel duurzaam is, dat er een hoop dingen gebeuren in Nederlandse slachterijen die niet door de beugel kunnen en toch blijven we massaal vlees eten. Ik weet niet of dat is omdat we te lui zijn om vegetarische gerechten te proberen, of omdat vlees nog steeds alfamannetjesstatus heeft. Feit blijft dat minder vlees eten een van de makkelijkste manieren is om je milieu-impact te verminderen. Ik geef je tips!
In mijn ogen hoeft niet iedereen een perfecte vegetariër of veganist te worden om binnen de draagkracht van de aarde te leven. Het is juist makkelijker en effectiever om op meerdere vlakken grote stappen te nemen – dus ook op het gebied van spullen, vliegen, wonen en autorijden – en pas naar de soms lastigere en minder praktische details te kijken wanneer er voor jou geen grote stappen meer over zijn.
In deze blogpost geef ik je 7 tips om duurzamer met vlees om te gaan.
Zelf ben ik ongeveer 90% vegetariër: ik eet bijna dagelijks vegetarisch omdat dat beter is voor het milieu, en daarmee heb ik mijn jaarlijkse footprint drastisch verkleind. Neemt niet weg dat ik een lekker stukje vlees nog steeds kan waarderen, maar ik kijk er op een andere manier naar dan eerst en maak bewust duurzamere keuzes op de momenten dat ik wel vlees koop.
1 – Minder vlees eten
Het begint natuurlijk allemaal met minder vlees eten. Dat is de duurzaamste stap die je kunt zetten.
Wanneer je het net als ik moeilijk of spannend vind om cold turkey direct 100% vegetariër te worden, of wanneer je een partner hebt die tijd nodig heeft om “af te kicken”, kun je het beste in kleine stapjes te werk gaan.
- Stop met vleeswaren voor op brood kopen.
Houd je niet van zoet beleg, switch dan naar kaas, ei, hummus, muhammara of van die saladebakjes (komkommer, sellerie, eiersalade).
- Begin eens met 1 dag in de week vegetarisch eten.
Dit kan al heel makkelijker door in je AGV’tje het vlees te vervangen door een vega-variant. Probeer verschillende opties uit en kijk wat je lekker vindt. Ook in pasta- en rijstgerechten kun je vaak makkelijk het vlees vervangen: Vegetarische saté smaakt bijvoorbeeld precies hetzelfde als saté van vlees, gewoon omdat er zoveel pindasaus bij zit. Maar ondertussen is het wel een stuk duurzamer!
- Heb je een beetje ontdekt wat je lekker vindt? Schroef dan je aantal vegetarische dagen in de week langzaam maar zeker op.
Kijk ook eens op internet en in kookboeken wat voor lekkere gerechten er te maken zijn zonder vleesvervangers. Een lekkere curry hoeft bijvoorbeeld helemaal geen vlees te bevatten en ook plaattaart kun je heel makkelijk vegetarisch houden. Vega koken hoeft niet moeilijk te zijn of veel tijd te kosten 🙂
- Ga je uit eten? Kies voor een vegetarisch gerecht.
- Verjaardag? Laat de salami en leverworst eens liggen en ga voor vegetarische borrelhapjes.
Blokjes kaas, tomaatjes, komkommertjes, toastjes met vegetarische salade, you name it!
2 – Van welk dier komt jouw vlees?
Wanneer je wel vlees eet, houd dan rekening met wat voor vlees dat is. Het houden van de ene diersoort kan veel milieubelastender zijn dan de andere diersoort! Kip, varken en vis zitten aan de duurzamere kant, terwijl lamsvlees en koeienvlees voor veel meer milieu-impact zorgen.
3 – Waar komt je vlees vandaan?
Waar je vlees vandaan komt, heeft ook milieu-impact. Neem bijvoorbeeld rundvlees uit Argentinië. In (daar is hij weer) De Verborgen Impact van Babette Porcelijn staat een grafiekje waarin je in één oogopslag kunt zien welke soorten vlees(vervangers) duurzamer en minder duurzaam zijn. Soja was het duurzaamst. Rundvlees was niet zo best. En Argentijns rundvlees was speciaal toegevoegd aan de grafiek, omdat dat zoveel extra vervuilender is, dat het off the charts was.
Lokaler is duurzamer. Koop dus liever rundvlees uit Europa dan Argentijns vlees.
Maar ook binnen Nederland is er verschil. Het maakt significant verschil of je vlees van een boer komt waar de koeien veel op stal staan en bijgevoerd worden (heel veel land speciaal nodig voor veevoer!), waar de koeien gewoon gras in de wei eten (ook veel land specifiek gereserveerd voor veeteelt) of dat je biefstuk komt van runderen die het hele jaar door 24/7 in een natuurgebied als grote grazer worden ingezet.
4 – Hoe heeft het dier geleefd?
Wanneer je efficiënte veeteelt tegenover biologische veeteelt zet, zie je iets geks: per dier heeft de biologische variant iets meer milieu-impact dan de gebruikelijke efficiënte variant. Dit komt omdat dieren in de biologische veeteelt meer ruimte krijgen, in een natuurlijk tempo mogen groeien, en langer leven voor ze geslacht worden.
Ik kijk zelf niet meer naar merkjes als “beter leven”. Als je de voorwaarden voor beter leven sterren ziet, zie je dat 3 sterren nog steeds behoorlijk pauper is. Ook biologisch zegt niet alles: bij gemiddeld supermarktvlees hebben de meeste dieren het ook maar marginaal beter gehad dan niet-biologisch gehouden dieren.
Daarnaast heb je geen idee van welke boer je vlees komt, hoe er met de dieren omgegaan wordt en hoe ze geslacht worden. En met al die berichtgeving over hoe dieronvriendelijk en onhygiënisch er in sommige massaslachterijen aan toe gaat, laat ik het wel uit mijn hoofd om in de supermarkt mijn vlees te kopen.
In plaats van me blind te staren op van die #feelgood #guiltfree supermarktkeurmerkjes, kijk ik waar mijn vlees vandaan komt: een korte en transparante productieketen. Daarom koop ik bijna al mijn vlees tegenwoordig bij slagerij De Feijter in Hengelo: hierdoor weet ik tot op de boer nauwkeurig waar mijn vlees vandaan komt en hoe er met de dieren wordt omgegaan.
Een vriend van mij koopt zijn (rund)vlees via SchotseHooglanders.nl: ook dit zijn natuurrunderen, en de productieketen is kort en transparant.
5 – Welke stukken vlees koop je?
Natuurlijk, een schnitzel, biefstuk en blokjes kipfilet zijn snel klaar. We kopen vaak deze stukken vlees en voor de rest voelen we ons te goed. Zo blijf je met een hoop restjes en slachtafval achter. Soms wordt dit verwerkt tot dierenvoer, soms moet het ook worden weggegooid.
Ik vind het belangrijk dat alle delen van een dier op een volwaardige manier gebruikt worden, als dat dier voor ons wordt doodgemaakt.
Bewuster omgaan met vlees betekent dus ook stukken waarderen die moeilijker klaar te maken zijn. Riblappen bijvoorbeeld, die je niet even in een paar minuutjes opbakt, maar die ongelofelijk lekker worden als je ze een paar uur laat sudderen in een stoofpotje. Of orgaanvlees.
In de aflevering over leverworst van de Keuringsdienst van Waarde zie je dat ook in Nederland boeren niet altijd een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Onpopulaire stukken vlees worden min of meer gedwongen met verlies verkocht voor goedkope leverworst, omdat de afnemer anders de rest ook niet wil kopen. Daar wil ik niet aan meewerken! Ik wil dat mijn slager en mijn boer ook voor de minder populaire stukken vlees een eerlijke prijs krijgen.
6 – Verspil geen vlees
Ik heb een keer naast een vegetariër gezeten tijdens een groepslunch, en zij nam aan het eind van de maaltijd toch nog een overgebleven kroket.
“Daar is een dier voor doodgemaakt. Dat gooi je niet zomaar weg.”
En zo is dat.
De Jumbo tegenover onze flat heeft sinds kort een schap waarin alle versproducten liggen die op de datum zijn. Heeft jouw supermarkt ook zo’n schap? Neus daar eerst eens in voor je verder boodschappen doet en kook daarmee.
7 – Neem een vegetarisch huisdier
Honden en katten zijn by far de meest populaire huisdieren in Nederland. Maar dit zijn carnivoren, die je niet zomaar op een vegetarisch of veganistisch dieet kunt zetten, whatever je eigen idealen ook zijn.
Nu snap ik dat sommige mensen gebonden zijn aan een hulphond, en ze die niet zomaar kunnen wegdoen. En ook wil ik absoluut niet oproepen tot het direct wegdoen van alle honden en katten, want dat is ook niet okee. Maar wat je wél kunt doen, is bij je eerste huisdier, of bij een nieuw huisdier, de bewuste keuze te maken voor een vegetarisch huisdier zoals een konijn, of een omnivoor (rat) die je ook rustig 100% vegetarisch kunt laten eten.
Heb je wel een carnivoor als huisdier? Kies dan voor voer uit slachtafval en niet voor luxe premium stukken vlees die ook geschikt zijn voor menselijke consumptie.
Hoe duurzaam en bewust ga jij met vlees om?
Meer lezen? Hier kun je lezen over mijn confronterende ervaring met zelf haggis maken.
Mijn katten eten geen vlees. Katten eten brokken zonder vlees en dat gaat prima.