Tijdens een weekendje “lekker eten en niks doen” bij de schoonouders spotte ik dit boek: Het bestverkochte boek ooit (met deze titel). Ik had hem bijna uit, en Paul wilde hem ook graag lezen, dus hij ging mee naar Hengelo. Een juweeltje over cijfers en statistieken, wat je een goede schop onder je kont geeft om eens fatsoenlijk zelf na te denken en niet alles als zoete koek te slikken.
Fact file
Titel: Het best verkochte boek ooit (met deze titel)
Auteur: Sanne Blauw
Uitgever: De Correspondent
Taal: Nederlands
Eerste druk: 2018
Genre / keywords: Statistiek, onderzoek, cijfers
Aantal pagina’s: 202
ISBN: 978-9-0828-2164-2
Waar gaat het over?
In ons leven komen we veel cijfers en statistieken tegen: schoolbeoordelingen, nieuwsberichten, politici strooien ermee rond, dokters, verzekeringsmaatschappijen, iedereen gebruikt ze. En vaak worden ze gezien als de absolute waarheid. Wat de cijfers zeggen het.
Met cijfers proberen we vaak iets duidelijk te maken: soms een absoluut iets (hoeveel appels heeft boer Piet, hoeveel doden zijn er gevallen bij een ongeluk), maar soms ook iets ongrijpbaarders: Hoe gelukkig is de bevolking? Hoe intelligent is iemand? Hierbij proberen onderzoekers een manier te vinden om een abstract begrip in getallen te vangen.
Sanne Blauw wil je met dit boek leren om cijfers en statistieken niet als de absolute waarheid te zien, maar je vooral af te vragen waar het cijfer vandaan komt, hoe het tot stand is gekomen en hoeveel het nou eigenlijk betekent.
Het vergelijken van IQ tests is bijvoorbeeld van de zotte als je niet meeneemt in wat voor omstandigheden die tests gemaakt zijn. Wat ze meten is bijvoorbeeld ook maar een afspiegeling van een bepaald soort abstract denken – boerenverstand wordt hier bijvoorbeeld niet mee gemeten. En hoe geldig is zo’n test als de persoon voor het eerst in zijn leven een potlood vasthoudt en geen idee heeft wat überhaupt de bedoeling is, of wanneer iemand de taal niet spreekt?
Met deze en vele andere casussen laat Sanne je zien dat cijfers gebruikt kunnen worden om je te misleiden, dat cijfers nooit perfect geïnterpreteerd kunnen worden en dat je door verschillende analyses toe te passen, er altijd wel uit kunt halen wat je er zelf in wilt zien.
Wanneer zegt een cijfer echt wat? Wanneer kun je daadwerkelijk spreken van een oorzakelijk verband in plaats van correlatie? Hoe betrouwbaar is de data waarop het statistiekje gebaseerd is? Dit word je allemaal in heel heldere taal uitgelegd, en je gaat onbewust toch anders kijken naar al die cijfers in je leven.
Wat neem ik van dit boek mee?
Eén onderzoek is geen onderzoek. Er zijn zoveel factoren die de uitkomst kunnen beïnvloeden! Dit start al met de kaders en definities van de onderzoekers: wat gaan ze meten en hoe definiëren ze dat? Verder spelen de meetmethode, onderzoeksgroep en hoe de gegevens geanalyseerd worden mee.
Voor betrouwbare uitspraken en bewijzen heb je meer onderzoek nodig: wanneer meerdere onderzoekers met verschillende werkwijzen, verschillende onderzoeksgroepen, verschillende omstandigheden en heronderzoek zo goed als allemaal tot dezelfde conclusie komen, dan kun je op een gegeven moment zeggen dat iets onomstotelijk bewezen is.
Maar ook dan zullen er altijd een paar onderzoeken zijn die niet tot dezelfde conclusies komen. Dit kan dan aan een van de bovenstaande elementen liggen. Maar 1 onderzoek met afwijkende resultaten is nog niet genoeg om een enorme berg onderzoek met gelijke conclusies onderuit te halen.