Autisme-proof reizen met het OV

Toen ik Ecohobbit.nl wilde focussen op outdoor en sustainability, heb ik rigoureus een hoop blogposts offline gehaald die niet binnen die niche passen. Ook mijn blogposts over burnout en autisme. Maar feit blijft dat die twee dingen onlosmakelijk verbonden zijn met wie ik ben. Ik heb een vorm van autisme, dus ik kan niet anders dan sommige dingen vanuit dat perspectief bekijken. Zo ook reizen.

Dit jaar wil ik meer schrijven over duurzaam reizen. Dus stoppen met vliegen, vaker de trein of bus pakken. Maar ondertussen ben ik ook bezig met mijn rijbewijs. Dit komt omdat mijn autisme en mijn ambities om duurzamer te leven hier enorm clashen.

In een ideale wereld zou iedere plaats goed bereikbaar zijn met het OV. En in die ideale wereld zou ik het liefst met het OV reizen, simpelweg omdat dat veel duurzamer is dan de auto.

Helaas ziet mijn wereld er anders uit: een van de kenmerken van autisme waar ik het meest last van heb, is sensorische overprikkeling. Kort uitgelegd betekent dit dat alles wat je met je zintuigen waarneemt, bij mij (en veel andere autisten met mij) veel harder binnenkomt, en daar bovenop is mijn autistische brein zo bekabeld dat ik die boel ook nog eens niet kan filteren, waar een neurotypisch (“normaal”) mens dat wel kan.

Ofwel: in sommige situaties die voor de meeste personen no big deal zijn, kan ik massive overprikkeld raken. Niet leuk, heel vermoeiend en very inconvenient.

Bijvoorbeeld het OV.

De hoeveelheid geluiden en gesprekken door elkaar (aaargh), mensen die liters parfum en deo gebruiken (benauwd, hoofdpijn, misselijk), al die duwende en dringende mensen op volle perrons en in volle coupés (don’t touch me!), die kettingroker die natuurlijk precies naast mij komt zitten (gatver, ALTIJD), gecombineerd met het niet kunnen negeren en filteren van die prikkels is verschrikkelijk.

Geen wonder dat ik overjoyed was toen Paul zijn rijbewijs haalde en we de oude auto van zijn ouders konden krijgen. Ook al is dat veel minder duurzaam dan de trein.

Neemt echter niet weg dat ik op dit moment, nu nog zonder rijbewijs, af en toe ergens heen moet (of wil) wat niet echt met de fiets te doen is. Alle interessante beurzen enzo zijn natuurlijk in de Randstad. Ook wanneer ik mijn rijbewijs wél heb, wil ik niet overal de auto voor pakken.

En ik wil ontzettend graag duurzaam reizen op de kaart zetten, maar dan wil ik het ook zélf ervaren zodat ik er eerlijk over kan schrijven. En to be honest, mijn reis naar Zwitserland was een van de mooiste en meest relaxte ritjes met de trein ever. Heel anders dan in Nederland.

Dus hoe doe ik dat? Hoe overleef je als autist het OV zonder keihard overprikkeld te raken of een meltdown te krijgen?

Gelukkig is dat heel goed mogelijk. Ook als autist kun je heel relaxt met het OV reizen.

1 – Reis buiten de spits

Natuurlijk is het buiten de spits soms ook wel eens druk, maar de kans dat je een overvolle trein treft is een stuk minder wanneer je de spits vermijdt als dat kan.

In de NS app kun je voor NS treinen een indicatie krijgen voor hoe druk ze zijn. Dit kun je zien aan 1 tot 3 poppetjes achter het eerstvolgende station. Let op: Dit wordt helaas niet aangegeven voor treinen van andere maatschappijen.

2 – Reis eersteklas

De NS Spoordeelwinkel heeft regelmatig eersteklas dagretours in de aanbieding. Best thing ever! Geen nagels lakkende, deo spuitende en zonder oordopjes muziek luisterende tieners. HEAVEN.

En als je een flinke afstand moet, dan kan het al heel snel uit. Voor mij is een enkeltje Randstad vaak al rond de 20-25 euro, dus om voor 25 euro eersteklas retour te kunnen reizen is een nobrainer.

Kom je een eersteklas stiltecoupé tegen dan is dat natuurlijk helemaal bonus! Meestal zijn dit van die 6-zits coupés en soms heb je die ook nog helemaal voor jezelf.

3 – Tas naast je

Okee, het wordt als asociaal gezien, maar ik vind het echt su-per-naar als iemand naast me komt zitten die ik niet ken. Iemand die ontzettend luid naar parfum of sigaretten ruikt. Of iemand wiens jas de hele tijd heel zachtjes tegen je aan kriebelt en je kunt al niet verder meer opschuiven.

Ik zet altijd mijn tas naast me, en als het niet superdruk is, gaan mensen naast iemand zitten zonder tas op de stoel. Is het wel heel druk, dan haal ik mijn tas weg op het moment dat er iemand langsloopt waarvan ik het gevoel heb dat het wel goed zit.

4 – Sla een trein over

Is de trein supervol en zou je je echt tussen allerlei andere mensen in moeten persen? Geen optie die een beetje aanrakingsvrij is? Sla dan een trein over, scoor een koffie of thee en neem lekker de volgende trein. Geniet van dat halve uurtje wachten door lekker van de zon te genieten, een boek te lezen, mensen te kijken, over het universum te filosoferen… You name it.

Plan waar mogelijk je reizen en activiteiten zo dat dit mogelijk is – ook een goede slow living gewoonte. Zoveel mogelijk shit in je dag proppen is sowieso niet autismeproof.

5 – Neem altijd je autisme-survivalkit mee

Moet je toch in de spits, tweedeklas, tussen de opdringerige parfums, kriebeljassen en schommelende knieën moeten reizen, zorg dan dat je altijd je eigen, persoonlijke survivalkit bij je hebt.

Voor mij is dat een paar oordopjes (soms muziek, soms gewoon schuimpjes) om de meeste herrie uit te bannen, een sjaal die ik om mijn gezicht kan wikkelen tegen parfumwalmen en een boek tegen opdringerige socialites die per se met iedereen small talk willen maken. Gevoelig voor licht ben ik gelukkig niet zo heel erg, dus een zonnebril is niet per se nodig. Maak je eigen autisme-survivalkit, you know what’s best for you!

Bonus: Lezerstips

Aranka: Ga bovenin zitten
Reis je in een dubbeldekker, ga dan bovenin zitten. Hier heb je minder last van de ruis van de trein zelf. Wordt het je te druk in de coupé, dan kun je ook op de trap of in de buurt van de wc gaan zitten. Misschien niet charmant, maar wel een stuk rustiger.

Comments

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Scroll naar boven